Av Kari Steine
Det låg ei tomheit mellom alt eg eigde. Var det eg som hadde lagt ho der?
Kari Steine (f. 1975) er ei kreativ dame i 40-åra. Ho kallar seg sjølv evig vikar og jobbpotet.
Einsemd kan vera frigjering, eit etterlengta vakuum. Ho kan ha ein varm famn der ein kan kvile og puste i eige tempo. Blomstre innanfor seg sjølv, vera sitt eige drivhus.
For meg var einsemda iskald og utmattande som ei liding. Ho pressa ut livsgneisten, viska meg nesten ut. Eg var for svak til å slåst og hadde ingen som kunne snøre på meg boksehanskane. Det låg ei tomheit mellom alt eg eigde. Var det eg som hadde lagt ho der?
Vi møter einsemda kvar dag. På sjukehuset, i gamle auge som frå den faste plassen sin betraktar andre sine besøk. Sakte puslar dei saman livet sitt, hugsar glede og fellesskap, prøver å sjå føre seg korleis alt forsvann.
Vi ser einsemda hjå psykisk og fysisk sjuke. Hjå dei som er innelåste av eigne tankar eller kropp, som derifrå betraktar andre sine liv. Dei bankar på og vil ut. Men vi har for dårleg tid til å setja ned farten, tilpasse oss slik at dei kan henge med. Det enklaste er å oversjå dei.
Vi møter meir einsemd enn vi er klar over. Einsemda stirer etter oss overalt der vi ferdast. Gøymd bak tapre ansikt og smilande fasadar, lyfta haker og faste skritt.
Eg veit.
Eg ser dei.
Eg var ein av dei.
*
Eg ønskte meg så veldig ein heim der folk skulle møtast og kjenne seg velkomne. Fylle bognande middagsbord med gode vener. Dra fram gamle minne, le høgt av pinlege episodar og løyse all verdas problem. Vera i lag.
Einsemda mi låg død når eg kosa meg.
Som regel trefte eg folk i forbifarten. Det var ei glede å sjå dei, sjå ansikta deira og høyre stemma. Få ein klem. Kroppskontakt gav næring til dei positive kjenslene. Små spirer av glede og håp såg lyset inni meg. Skravla gjekk. Vi hadde berre minuttar å avsjå. Kunne vi ikkje finne på noko, sa vi i kor. Berre ta ein kaffi og skravle, eller kanskje ein fest? Sleppe laus gamle dansesteg, eta dessert før middag og ha beina på bordet.
Men dei tok sjeldan kontakt. Det var eg som ringde og masa. Dei hadde det så travelt, sa dei, og når dei fyrst kunne, vart det ofte avlyst, om det så berre var for å ta ein kaffi.
Eg forstod dei. Litt. Såg kor vanskeleg det var å moka plass i kalenderen for ei lettare frustrert og einsleg veninne som dei ikkje lenger hadde noko til felles med.
Ei elv av tid skil oss alle.
*
Ofte fekk eg høyre at eg var heldig som var einsleg, som kunne koma heim til eit tomt hus. Eg prøvde å gje dei eit innblikk i kor kald tomheita var. Kor grufull stilla var. Kor mykje vilje det kosta å vise glede. Og kor destruerande det var å kjenne seg utanfor, ikkje vera ein del av det store puslespelet. Håpløysa i å kjenne seg oversett.
Eg opna mi uttørka hovudpulsåre og viste ho fram.
Men dei ville ikkje høyre på meg. I kvardagen deira av familiært kaos høyrdest einsemda mi heilt nydeleg ut. Som om eg velta meg i luksuriøs åleinetid.
Til slutt berre nikka og smilte eg. Inni meg skreik eg.
Var eg blind for kor godt eg hadde det?
*
Då eg var barn, leika vi saman, einsemda og eg. Vi var nyfikne og utforskande. Plukka frå kvarandre leiker for å sjå kva som var inni, og klipte håret av dokkene for å sjå om det vaks ut att. Vi huska mellom trea og leika i snøen. Det var ei fin tid. Det var byrjinga på eit livslangt forhold.
I ungdomstida ville eg helst vera fri og søkje etter svaret på det store tenåringsspørsmålet: Kven er eg? Men einsemda hadde alt grodd seg fast i meg og gjort meg usikker. La eit lokk på motet mitt og trekte meg vekk frå moglegheiter. Seinare kraup eg baklengs inn i tomheita.
Då eg vart vaksen, hadde einsemda trengt seg inn under huda mi. Kara seg over nervar, musklar, vitale organ, og no heldt ho på å gnaga hol i hjartet mitt. Nokre gonger var smerta frykteleg å bera. Det hjelpte å ta tak i huda over hjartet mitt og klype hardt til smerta låg der i staden, i huda.
Kjensla av å vera ufullstendig, hol, fylgde meg no trufast. Eg kjente meg til overs i mine eigne omgjevnader. Å be om hjelp var uaktuelt. Dette skulle eg bera sjølv.
*
Eg vakuumpakka hjartet mitt.
Tomrommet vart fristaden for gløymsla. Eg forsvann inn i handverk. Dekorerte og perfeksjonerte. Timane forsvann når symaskina fekk jobbe fritt. Skogen gav meg fri, og sola sine mange ansikt farga himmelen eg gjekk under. All verdas nye matrettar vart til på kjøkenbenken. Eg fordjupa meg i filmar. Tomheita skulle haldast ut. Tolmodet slepte meg gjennom tida.
Eg levde i ein evig flyt av unna-manøvrar.
Kvar gong eg klarte å kose meg, låg einsemda mi død.
Det var slitsame sigrar.
*
Eg såg på dei andre liva med lengt. Ikkje at eg ville ha deira liv, eg ville at livet mitt skulle kjennast like fullstendig. Eg ville bli oppslukt av ein dynamisk kvardag. Ha ansvar for min eigen familie. Alltid noko å gjera, alltid ein stad å vera. Og imellom alt det travle, liggje utslått på ein sofa og irritere meg over resten av hushaldet. Høyrdest nydeleg ut. I denne imaginære, roseraude kvardagen hadde eg ein ved sida mi. Som var ein del av meg, som eg kunne vera ein del av. Ein å dele hovudpulsåre med. Det hadde vore midt i blinken for meg å vera to.
*
Det store kjærleikslotteriet var ei stor og framand verd for meg.
Enklast i verda, seier dei som elskar dette lotteriet. Ferdigheitene mine innanfor kjærleik var mangelfulle og ekstreme. Eg lét meg drive av elskovshunger. Det gjorde meg blind, gav meg klør. Eg helte bøttevis med kjærleik over nær sagt tilfeldige offer. Livredde skvatt dei unna og børsta av seg dropane som landa på dei.
Ofte undra eg meg på om noko var gale med meg. Var eg så vanskeleg å elske? Denne negative undringa la seg øvst i hovudet, over alle tankane. Den stira sjølvtilliten min i senk, stal nattesvevnen og gjorde dagane tunge.
*
Eg likte ikkje meg sjølv i dette lotteriet.
I spegelen stod eit menneske eg ikkje ville vedkjenne meg. Eg kjente klørne hennar under neglene. Lét att augo når ho var på jakt. Ho var uregjerleg. Einsemda hadde pressa ho inn i mitt elles så rolege sinn og nært desperasjonen hennar.
Eg overhøyrde hungeren hennar og heldt meg heime. Stilla la ho i dvale, roa gav meg ein pause. Tomheita var ei trygg hamn. Som eg hata. Som eg alltid kunne stole på.
Men trass i at eg så gjerne ville ut av kjærleikslotteriet, så var viljen til å vinne større.
*
Så var han der, rett framfor meg. Som ein vasspytt på landevegen etter ein regntung dag. Og i han ser eg heile himmelen.
*
Einsemda klamrar seg til hjartet mitt og vil ikkje sleppe taket. Ho ligg som arr-vev over sine eigne gnagsår. Arr-vevet gjer hjartet mitt sterkare. Er eg eit sterkare menneske no som eg har min eigen vesle familie å koma heim til? Det trur eg ikkje. Før bar eg livet åleine, no ligg det i fleire hender.
Når mamma går tur i ukjent terreng, snur ho seg ofte og ser seg attende. Ho gjer det for å hugse kvar ho kom frå. Eg vel også å sjå meg attende. Eg vil hugse kvar eg kjem frå. Kunnskapen gjev meg tryggleik til å halde fram i det ukjente terrenget som vi også kan kalle livet.
Mange små trådar frå det gamle livet held fast i meg. Eg vel å bruke dei, syg kunnskapen ut av dei. Ein etter ein kjem dei fleste til å sleppe taket. Nokre vil gro fast. Kjærleiken snører på meg boksehanskane, eg har krefter til å slåst.
Heimen vår er levande og varm. Imellom alt vi eig, har det lagt seg eit tynt slør av gode minne. Det er vi som har lagt det der.
